#1 | #2 | IFFR#33 | #3 | #4 | #5 | #6 Munchen | #7 | #8 | #9 | #10 The Interviews | #11 | #12 Berlin | #13 Dresden | #14 | #15 | #16 Copenhagen | #17 IFFR | #18 Riga | #19 Conceptual Art | #20 The Swiss Issue | #21 Aktie! | #22 Rotterdam Art Map 1.0 | #23 Bruxelles | #24 Maasvlakte 2 | #25 Douala | #26 Rotterdam Art Map 2.0 | #27 Tbilisi | #28 Budget Cuts NL | #29 Italian Issue | #Side by Side | #30 Rotterdam Art Map 3.0 | #31 It’s Playtime | #32 Rennes Free Edition | #33 Rotterdam Art Map 4.0 | #34 Arnhem Art Map | #35 Existentialism | #36 Pascal Gielen | #37 The Swiss Issue revisited | #38 What Life Could Be | #39 The Void | #40 Over ziek zijn/On Being Ill | #41 Side by Side (2020-2021) | #42 Shelter for Daydreams | Colofon

Redactioneel
Nu iedereen bezuinigt op cultuur zou Rotterdam juist meer geld moeten investeren! Dit is onze kans om koploper te worden in Nederland. Doen we dat niet, wat heeft bijvoorbeeld Rotterdam culturele hoofdstad 2001 dan voor zin gehad? Natuurlijk wordt er geïnvesteerd in de film en multimedia business. Het OBR heeft er zin an, en ontwikkelt panden in het havengebied voor culturele doeleinden. Maar wie gaat die ruimtes huren? Ondertussen hebben de kunstenaarsinitiatieven Duende en Het Wilde Weten hun feestjes gevierd en had DE PLAYER een zomer lang op Katendrecht het programma Zomercamp. De tentoonstellingsmachine Tent. van het CBK Rotterdam viert haar jubileum met een ambitieuze tentoonstelling die het hele pand op de Witte de Withstraat beslaat. 6 November opent Arnold Schalks De Vrije Schuur; 17m2 nieuwe kunstruimte in zijn achtertuin in Noord. (http://home.planet.nl/~arnosch) Oh ja, van de 19 miljoen bezuiniging is er weer tien miljoen terug; waar gaat Medy van der Laan dat aan besteden? Op 24 oktober om 16:00 zal de kunstenaar Gerassimus Felix als reactie op wat er in Nederland gebeurt het beeld van Pim Fortuin omver werpen. Waar gaan we heen Rotterdam?

^Rob Hamelijnck
Fucking Good Art is niet academisch en in direct-style geschreven. Met reviews over presentaties, tentoonstellingen, lezingen en screenings in Rotterdam. FGA verschijnt onregelmatig in gedrukte editie, maar is altijd te lezen op www.fuckinggoodart.nl Fucking Good Art wordt door ons als hand-out verspreid, maar is ook gratis verkrijgbaar bij boekhandel Van Gennep, Multiple XX en Wormwinkel in Rotterdam, en Artimo A-Z in Amsterdam.


Bulka Quote
Advice to artists. Do you want to be a good artist, or a successful one? The basic requirements of a good artist are intelligence, curiosity, willingness to take risks and live on nothing. As I have said many times, the requirements of a successful artist are good connections and a stable income. A good artist will question everything. Is what I'm doing worth doing? Is there a better way to do what I am trying to do? The only questions a successful artist needs to ask are: What works? And how can I get in on it?


Assume the Position!
In the ‘Tracer’ catalogue, both the foreword and introduction offer dictionary definitions of the show’s title as possibilities for understanding the methodology adopted for reflecting on 5 years of cultural activity in TENT. One talks of ‘following’ and ‘investigating,’ and the other describes the trace as a foreign element in a process or material. These characterisations evoke the recent practice of Nicoline van Harskamp —one of the exhibition’s more outstanding participants. We discussed her ongoing research into commercial security guards.

Jason Coburn: For your Guards Project, you have been documenting and researching private security guards and mostly showing your results in small free brochures, which are distributed through the institutes and galleries commissioning the project. Your research has been conducted in Istanbul, London, Rotterdam and Glasgow. How did the project begin?
Nicoline van Harskamp: I began a residency in Istanbul, and due to the kind of work I had been doing before, arrived with certain expectations; working with public space, art and regeneration and related issues. However I completely underestimated the situation. Firstly, at the institute where I was based, everyone was chosen to work there because they had a connection with types of public  practice. My participation was not an exception, but part of the rule. Secondly, I usually insert a narrative into the context or initiate a happening or a situation, with a notion of reviving the city. In Istanbul there appeared to be too many narratives, and due to the language barrier you don t fully understand them, and hundreds of stories pass right under your nose.
JC It s surprising you were unaware of this, especially in a place known for its layers of history.
NvH Istanbul is very alive, so I mean narratives in the city  sense. I had two options; document what s already there, because so many things are happening and there is no structure in it. Many artists do this, to make sense out of disorder. The other option was to try democratizing the space. As an outsider it s a nice chaos but it s a terrible situation for most people living in it, so there is some activism within this condition.
JC By democratize, do you mean making the city accessible to everyone?
NvH Yes. It s a very lively space because of street vendors and so on, but it s also an unfair space, and this was a point of realisation. I knew this beforehand but I was never forced to think about these things in the context of art.
JC Such a position would suggest creating many exchanges. What were your methods and what did you focus on?
NvH I picked up on a few things, notably the large gap between rich and poor, but the main one was the people who are on the borders of this. One such group are the security guards protecting spaces. They predominantly monitor the gap between the street and the institutes. On the whole they do nothing all day, except watch. Their act of watching is no different to the street vendors it s the same activity people getting very little money for doing almost nothing. In my very Dutch way I thought I could organise a meeting to see what was possible. I had an assistant to translate, and we asked many security guards if they wanted to meet up. We were repeatedly told to ask their bosses, because they were scared of losing their jobs. We ended up travelling to all of these weird security agencies in Istanbul asking for their participation. The only thing we could agree on, because it was the only thing I could justify within their rules, was to make a group photograph of all the different security guards in Istanbul.
JC To quote your website: There is no formal legislation restricting the privatisation of public safety and the guards themselves have no more rights or power than any other person in the street . What is your aim in providing such information?
NvH There is a general misunderstanding that guards control people. However it is not about people it s about material things, and this is really important as the guards take a real risk, but have no rights and are not paid accordingly. The guards are people who put on an outfit and pretend they are something else. Some want to be police officers, but can t afford the training fees, so they become commercial security guards, with no powers or status. On the other hand, a game is being played with us, especially if we re not aware of the significance of different uniforms, and what everybody s rights are. In the UK the project was criticised due to my ambiguous position. There is a lot of art, which is fairly straightforward it s just criticising and that s not something I aim to do.
JC So what is your position, and why do you present your research in the form of guides?
NvH I have a background of making flyers and posters for politically active stuff. I began my art practice with setting things up in real life, eventually looking at issues of power and how it is designed. On the one hand I take these matters very seriously, but on the other, I try to trivialise the situation by putting the guards into brochures, which look something like bird-watching manuals. In this way, you begin to spot  the guards, which makes them seem less threatening. By making the guides I believe I am providing a service. That s why they are free. The next time you are in the city, you take an extra look at the people guarding it. In Glasgow the project takes the form of a guided tour. I m also a mediator, because I spoke to these people, and I m interested in what they have to say. I m not a journalist. I m not a photographer. The only place I can take this position of being in the middle, is in art.

^Jason Coburn

Ecce Bram
Van Rotterdam Centraal op weg naar Tent. en Witte de With kijk ik altijd even naar snackbar Bram Ladage. De ongekroonde koning van postmoderne friet heeft zijn verkopers verschanst in roestvrijstalen überbouwsels die in patatland hun gelijke niet kennen. Lang heb ik mijn woede over de vermeende lelijkheid van Rotterdam op Bram geprojecteerd. Hij was het archetype van de schepper van andermans esthetisch lijden. Maar het kan zijn dat ik me heb vergist. Misschien heeft het ermee te maken dat ik op weg ben met Stefanos Tsivopoulos, een Griekse kunstenaar die Rotterdam nauwelijks kent. Het is opvallend dat je ogen scherper worden wanneer je met een buitenlandse gast, zeg maar toerist, om je heen kijkt. Het doorbreekt de gewoonten van je eigen zien. Rotterdam voelt die dag als een transparante ruimte, iets dat beweegt en accelereert naargelang de kijkrichting. De hedendaagse mens tekent zich hier scherper af omdat hij zich moeilijk kan verschuilen achter beproefde esthetische structuren. Stefanos en ik bezoeken een tentoonstelling ter gelegenheid van het vijfjarig bestaan van Tent. En ook hier is men op zoek naar een Rotterdamse esprit. Zes curatoren is gevraagd te onderzoeken of het hart van de Rotterdamse kunstwereld wel op de juiste plek en in het juiste ritme klopt. Dit soort vragen doen afbreuk aan de vrijheid waar je als publiek recht op hebt en creëert een verhouding tussen curator en kunstenaar die het toch al geforceerde groepstentoonstellingconcept geen dienst bewijst. We mogen daarom van geluk spreken dat geen van de curatoren heeft geprobeerd de vraag te beantwoorden.
De titel van de tentoonstelling, TRACER, is wel goed en slaagt erin de verbeelding een extra duwtje in de rug te geven. Vooral de uitleg van de term tracer als een wezensvreemde stof die specifieke kenmerken van een bepaald circuit kan blootleggen, maakt nieuwsgierig. Geeft het misschien de taak aan die Tent. de kunst en zichzelf de komende jaren wil stellen? Kunst als analyserend, cartografisch middel en besmettelijk aanjager van het zien? Wanneer Tent. voor deze koers kiest zou ik graag willen weten hoe men deze ‘stof’ in de ogen van het Rotterdamse publiek wil strooien. Het is niet genoeg dat Tent. naar Bram kijkt, Bram moet ook naar Bram kijken. Hoe dan ook, in elk geval is één werk in de tentoonstelling in staat me te ‘besmetten’. De documentaire EXPOSED van Heidrun Holzfeind gaat over een danseres die lijdt aan extreme overgevoeligheid voor chemische middelen met als gevolg dat zij niet kan deelnemen aan het gewone leven. Uiteindelijk danst zij alleen nog voor zichzelf en de camera terwijl ze ons vertelt en toont hoe het steeds slechter met haar gaat. Bedoeld of onbedoeld, een sterkere metafoor en waarschuwing voor een isolement van de kunst heb ik in jaren niet gezien. Waar de video inhoudelijk sterk ageert tegen de desinteresse van een agressieve wereld en je een ouderwets schuldgevoel wil aanpraten is de vorm juist zeer hedendaags en toegankelijk. The Blair Witch Project meets Vinger aan de Pols. Dit vreemde wezen dringt de waarneming binnen. Op de terugweg, wanneer we in de vette dampen van Bram een patatje staan te bestellen realiseer ik me dat dit is wat we willen. In de wereld volgens Bram is lijden onderdeel van het consumeren geworden.

^Arne Hendriks
www.bramladage.nl
www.kcap.nl

Pauzewandelingen#5
In 1989 reisde ik met een groepje NRC-lezers naar Wenen en Boedapest en zag museumbezoekers op zaal elkaar van de voorvallen van de revolutie vertellen. Het is zeer ontspannend als in een museum het primaat niet bij de kunst ligt. In Boijmans mag ik graag de suppoosten met elkaar horen keuvelen. Het geeft me het gevoel dat ik deel uitmaak van hun eigen fysieke omgeving en hun migratiegeschiedenis. In zo’n omstandigheid mag ik graag naar de museumbezoekers kijken. De overgave is een mysterie. Wat kan de mens kalm zijn. Geen weerwoord, geen gelach, geen drukte. En wat kan de kalmte bedrieglijk zijn.
Ik keek deze week naar een kleine dame, die een tekening van een ingestorte New Yorkse WTC-toren van de rockster Patti Smith in zich opnam. Zij las het kunstwerk van boven naar beneden en van links naar rechts. Door de kleine bewegingen van haar hoofd en handen leek ze in gesprek te zijn met de nabije geschiedenis. Ze zucht, wendt zich af, neemt plaats op het zitbankje en zet de koptelefoon op. Ze zucht weer, mensen kijken naar haar om. Ze pakt de catalogus op, en bladert en bladert. Ze was haar kalmte kwijt. Ze beende weg. Verlangde ze meer toelichting op het verschuiven van geografische en ideologische grenzen? Wat raakte haar in de dichterlijke omvorming van de realiteit?
Ik heb het mysterie niet kunnen ontsluieren. Ik zag alleen een sierlijk handschrift dat in allerlei kleuren een wazige foto van de ingestorte New Yorkse WTC-toren bedekt. Smith heeft uren over het papier gebogen gezeten om over de staalbalken van de toren zinnen aan te brengen. Een helingsproces. De enige leesbare zin luidt ‘this land should not be ploughed’. De catalogus vermeldt dat de tekst afkomstig is uit de bijbel, hoofdstuk Essenen, en dat de torens instortten net nadat de dochter van de rockster naar school was gegaan.Wat wist de dame meer van de geschiedenis dan ik, die alle inleidingen, toelichtingen, muziekjes en filmpjes bestudeerd had? Was ze kwaad dat er rockmuziek in het prentenkabinet schalde? Was ze boos op de horreur zelf, door Smith met fotokopie, Caran d’ Ache en bijbeltekst bezworen?
Ik vond de tentoonstelling geslaagd en een goed voorbeeld van de nieuwe trend om kunstopvattingen van niet-kunstenaars in huis te halen. Nu nog design van niet-designers en mode van niet-modeontwerpers. Of geef kunstkenners als mevrouw Sütö en meneer Bongers de gelegenheid van Boijmans afscheid te nemen met een geschiedenistentoonstelling. Laat ze bijvoorbeeld, met de frisheid die leken eigen is, het mysterieuze krachtenveld op de grens van het oude en nieuwe Europa (of Amerika) ontsluiten.

^Jan Vermeijden

Gerassimus Felix
April 9, 2003: Baghdad
October 24, 2004: Rotterdam

Gerassimus Felix is quite known for his subversive art practice.

Among his achievements are pissing in a Duchamp’s Urinary in Las Vegas in 1997, and of course the quite famous act he perpetrated in Paris in 2001 when during one day he managed to substitute two art works exhibited in two different institutions.

He replaced a Tapies from the Musée d’Art Moderne with a Kounellis from the Centre Pompidou, putting the Tapies at the place of the Kounellis, and vice versa. The substitution was discovered only four days later.

Gerassimus Felix’s next battlefield is most probably Rotterdam. His close friend and critic Markellos Chrissikopoulos announced Felix will overthrow the Pim Forthuyn statue in Rotterdam on October 24, 2004, at 4pm.

The action will mime the Saddam statue toppling in Baghdad in April 2003. Asked if this action had anything to do with Rotterdam’s city council handling of cultural affairs Felix replied: ‘There is no need for a specific reason to react to a symbol of fascism’.

He also invited citizens to take part in the action.

^Christophe Catsaros

Wil de Wit & Harmen de Hoop
No 3 in een serie persoonlijke gesprekken tussen Wil de Wit en Rotterdamse kunstenaars.

WdW Welke rol speel ik in jouw werk?
HdH Ik ben geïnterresseerd in processen die in jou plaatsvinden.
WdW Welke processen?
HdH Een van de boeiendste dingen aan jou is dat jij een opeenstapeling bent van individuen en van groepen die allen hun eigen belang hebben. Die kunnen botsen en dat leidt tot cultuur. Zeker nu de diversiteit van groepen groter is geworden, iedereen aanspraak doet op jou en er steeds meer in jou plaatsvindt bestaat er een continu conflict. Dat zegt iets over ons bestaan, dat wij daarmee moeten leren omgaan. Heel vroeger zei ik tegen mezelf, jij bent een jungle en daar moet je tegen kunnen anders heb ik niets bij jou te zoeken.
WdW Waarom ben je bij mij komen wonen?
HdH Ik houd wel van afwisseling en wist nog niet zo veel van jou, dus er viel nog veel te ontdekken. Dat en het feit dat je zo n lekker modern uiterlijk hebt, zo naoorlogs.
WdW Jij hebt beelden voor mij gemaakt die zich niet allemaal op moderne plekken  bevinden.
HdH Ik heb alledaagse plekken gekozen, niet meer dan 100 jaar oud.
WdW Had jij jouw beelden voor mij ook voor een ander kunnen maken?
HdH Ja hoor, dat kan overal. Maar het zijn de westerse voor mij bekende figuren zoals jij, waarin ik mijn eigen alledaagsheid zie omdat ik daar simpelweg het meeste kennis van heb. In exotische of historische oorden zou het niet werken.
WdW Wat fascineert jou aan dat alledaagse?
HdH Het gaat om een soort hier en nu gevoel, om niet met de geschiedenis of het verleden bezig te zijn. Ik wil dat het gaat om het alledaagse leven van mensen en ook dat van mij. Ik wil het niet hebben over het hele speciale, het unieke.
WdW Ben ik dan alledaags?
HdH Ja, voor 95%. Natuurlijk zijn er elementen die men probeert te verbijzonderen of waar veel dynamiek is omdat er heel veel elementen samen komen. Maar zelfs daar kan je ook het alledaagse in ontdekken. Ik ben geinterresseerd in de huis- tuin- en keukenwereld van mensen.
WdW Ik sta o.a. bekend als crimineel, arm en verwaarloosd. Is dat projectie?
HdH Nee, dat is statistisch bewezen. Het is projectie als dat als totaalbeeld gaat gelden. Mensen zien die gegevens natuurlijk als negatief en willen dat veranderen en vooral diegenen die jou besturen die het geheel rond willen krijgen en het liefst natuurlijk zo rijk mogelijk. Mij stoort het niet omdat ik het een reële werkelijkheid vind. Wat ik vind van die statistische informatie is dat het dichtbij mijn idee van het alledaagse leven komt: niet rijk zijn maar proberen rond te komen. Juist daardoor is jouw uitstraling ontzettend alledaags, bijna banaal, en dat bevalt mij.
WdW Welke kanten van mij houden je het meest bezig?
HdH Een heleboel, heel kort. Op dit moment ben ik bezig met een serie werken over jouw groene  kanten. Welke emoties spelen een rol bij de natuur in onze omgeving? We zorgen voor jouw groene kanten  omdat mensen rustig worden van de aanwezigheid van groen. Ik kijk naar hoe mensen daar mee omgaan. Als er bijvoorbeeld een boom verplaatst moet worden dan kunnen veel mensen zich daar heel druk over kunnen maken, alleen betekent die boom ineens niets meer als ze in plaats daarvan een nieuwe parkeerplaats voor de deur krijgen. Die betrokkenheid bij de eigen omgeving gaat vaak gepaard met hypocrisie en onnadenkendheid. Daar lever ik graag commentaar op omdat het iets zegt over de mens, namelijk dat hij vaak vanuit eigenbelang, onnadenkend en emotioneel reageert zonder z n eigen emoties te analyseren.
WdW Jij maakte al lang voordat wij een relatie kregen op eigen initiatief beelden in de openbare ruimte. Wat bewoog je ertoe dat te gaan doen?
HdH Vond het niet spannend om schilderijen, sculpturen of andere luxe goederen voor de kunstwereld maken, en die dan vervolgens ergens ten toon te stellen. Ik besloot naar buiten te gaan om te kijken of ik het daar spannend kon maken. Daarvoor heb ik een eigen taal ontwikkeld waarbij ik het al aanwezige op een afwijkende manier gebruik. Ik wilde de museum taal, die van het modernisme, niet op straat gebruiken omdat die exclusief is en de grote meerderheid die taal niet kent.Vanuit de gedachte dat kunst een luxe object is dat een elitaire taal spreekt ging ik quasi of echt functionele dingen maken. Ik verwerkte gewetensvragen, zoals je als beginnend kunstenaar doet, in mijn werk. Ik ben kunstenaar en daar kan ik mijn geld mee verdienen maar ben ik zinvoller voor de maatschappij als ik bakker ben? De reden om het op eigen initiatief te doen was een reactie op het super sterrendom. Ik wilde als kunstenaar een tegenovergestelde positie innemen, anoniem en heel erg goedkoop in materiaalgebruik zonder mediageweld eromheen, gewoon achterlaten op plekken voor de toevallige voorbijganger. Het is een poging om bijna ouderwetse authentieke momenten te creëren tegenover het niet authentieke, media gestuurde momenten.
WdW Koester jij een soort ijdele hoop dat de beelden die je maakt en de kritiek die je daarin verwerkt een effect hebben op de toeschouwer?
HdH Het is niet de bedoeling situaties te veranderen en mensen aan mijn kant te krijgen. Het gaat om een spel rond bewustwording. Ik maak iets ongebruikelijk aan een situatie of ik benadruk deze waardoor je de bestaande situatie scherper ziet. Ik maak werken om zelf bewuster te worden van de processen die zich in jou afspelen. Als een werk klaar is hoop ik alleen maar dat het bepaalde gedachtes kan losmaken of versterken.
WdW Komt jouw werk voort uit een betrokkenheid bij mij?
HdH Betrokkenheid vind ik een te groot woord. Het gaat over het zelf nadenken over iets, en mijn gedachten aan anderen aanbieden.

^Wil de Wit

Tracer
10 september tot 24 oktober in Tent. en Witte de With. Jubileumtentoonstelling van Tent. met werk van 30 kunstenaars.
Het mooiste kunstwerk van de tentoonstelling is een klein zwart papiertje van ongeveer 10x30 cm. Tracer gaat niet over kunstenaars of kunstwerken. Zes gastcuratoren zijn gevraagd om te reflecteren op het culturele klimaat in Rotterdam én een presentatie samen te stellen op basis van hun analyse. Tent. hoopt op deze manier nieuwe doelen te kunnen formuleren voor de toekomst. Maar is dit wel een goede vraag, kun je op deze manier wel tot inzicht komen?
De antwoorden zou je kunnen vinden in bijvoorbeeld de keuze van de curatoren, de selectie van kunstenaars, en/of in de tentoonstelling. Als ik naar de tentoonstelling kijk dan zie ik kunst, maar geen antwoord. Als ik de teksten lees van deze ‘informed outsiders’, dan kom ik een paar interessante ideeën tegen. Hoe dan ook, er is een verschil tussen theorie en het tonen van kunst, en die twee komen nooit samen. Die Kunst wird instrumentalisiert. Und das passiert häufig. De curatoren zijn de kunstenaars en de kunstenaars hun materiaal. Is Tracer dan een slechte tentoonstelling? Nee.
Ik herinner mij wat Arno van Roosmalen heeft gezegd tijdens een discussie op de Art Rotterdam 2003: ‘ik ben een ambtenaar’. Hoezo?
Een kunstruimte moet je met ‘liefde’ en ‘bevlogenheid’ vullen. Dat hoef je niet altijd zelf te doen. Je kunt ook dienstbaar zijn en helpen de ideeën van anderen te realiseren. Dit kan een model zijn voor de toekomst. Edwin Carels maakt al jaren mooie tentoonstellingen tijdens het Filmfestival Rotterdam, en Tent. stelt hiervoor haar ruimte beschikbaar
De toekomst van Tent zie ik als volgt: Laat het dynamische model onmiddelijk varen! Het nieuwe model van de toekomst is veel dynamischer; nodig interessante curatoren uit om de tentoonstellingen te maken. Nee, geen curator een baan aanbieden, steeds een andere uitnodigen. Vooral niets meer zelf organiseren. Begin in een van de voorruimtes een kunstcafe dat ook ’s avonds open is. Noem het wat je wilt; een cafe, een lounge, een lobby. Doe dit naar het model Palais de Tokyo in Parijs, ICA in Londen of Kunstverein München. Doe dit vooral ook niet zelf.
Dat zwarte papiertje, dat is van Willem Oorebeek. In het diepe zwart is de tekst ‘C’est terrible’ te lezen. De titel is 'Hommage' (2004). Dan is er nog een ander papiertje, de uitnodiging. Het draagt een verborgen boodschap, dat zal niemand zijn ontgaan. Verborgen in een rebus is te lezen: ‘Tracer - Sucks.’ Waarom?

^RH

Fotonotities
160 dagen uit het fotografisch dagboek van Hans Eijkelboom, 18/9- 5/12/04, NAI

Als je straks thuiskomt, schrijf dan eens op wie je je nog kunt herinneren van de mensen die je daarnet op straat hebt gezien. Niet de bekenden, alleen de onbekenden. Dat meisje met die flubberbenen. Die vrouw met die knalgele rollator. Het zullen de opvallende types zijn, die je bij zijn gebleven, de mooie mensen, de rare mensen. Doorsnee mensen zitten daar niet bij. Hen wacht de vergetelheid, zij zijn de anonieme massa. Hun indentiteit verdwijnt zodra ze zich op straat begeven om pas weer te verschijnen op het moment dat ze de huisdeur achter zich dichttrekken.
Zo, ben je daar? Ja, daar daar ben ik.
Er zijn er slechts twee die oog hebben voor de doorsnee mens: de bewakingscamera en de camera van Hans Eijkelboom.
Sinds 1992 is Hans Eijkelboom druk doende de doorsnee mens in kaart te brengen. In 2007 gaat hij daarmee ophouden, weet hij nu al. Tegen die tijd zal iedereen aan de beurt zijn geweest. Hij groepeert mensen naar wat ze aanhebben. Mannen met een groen jasje. Of wat ze bij zich hebben. Een fiets met een mandje voorop. Of wie ze bij zich hebben. Winkelende moeders met dochters. In een kwartier tijd bij elkaar gefotografeerd op de hoek van een winkelstraat. Zo krijgen gewone mensen toch nog een plek, juist omdat ze zo op elkaar lijken.

^Hans Aarsman

Oponthoud
Kunstenaars op de grens van het nieuwe Europa – Museum Boijmans, 28/8.—7/11/04

De tentoonstelling die op 3 september in Museum Boijmans Van Beuningen opende, is de laatste tentoonstelling van Wilma Sütö als Rotterdamse stadsconservator. De functie staat voor de komende vier jaar weer open, en geïnteresseerden werden op nogal ongebruikelijke wijze, te weten tijdens de openingstoespraak, door directeur Sjarel Ex persoonlijk opgeroepen te solliciteren. Sütö heeft voor de gelegenheid hoog ingezet en een tentoonstelling samengesteld die werk toont van kunstenaars die ‘op de grens staan van het oude en nieuwe Europa’. Inhakend op Nederland’s voorzitterschap van de Europese Unie was eurocommissaris Neelie Kroes gevraagd de tentoonstelling in te leiden, wat bijna uitmondde in een betoog in het kader van Politieke Partijen. Gelukkig wist Ex de lange inleiding op de tentoonstelling (die samen opende met design van de gebroeders Bouroullec) zodanig af te sluiten dat het publiek met een niet al te liberaal gevoel de zaal weer verliet.
Verwarrend was dat Oponthoud al een week eerder (officieus) opende, waardoor de buitenlandse kunstenaars afwezig waren, en ik de kans miste om met Anri Sala over zijn door het Boijmans aangekochte werk Blindfold (2002) van gedachten te wisselen. De video-installatie die bestaat uit twee schermen waarop een wit reflecterend billboard in een afgeleefde stadswijk te zien is, zag ik al twee keer eerder maar het terugkaatsende beeld dat begeleid wordt door zwaar klassieke klanken blijft vragen oproepen. Dit prachtig mysterieuze werk is echter niet representatief voor de gehele tentoonstelling, die verder bestaat uit werken die vrij letterlijk een relatie met het thema aangaan. Het welbekende Shoes for Europe (2002) van Pavel Braila stond kennelijk model voor de tentoonstelling, want werd door Sütö uitvoerig in haar toelichting besproken. Het betreft een illegaal videoverslag van het wisselen van treinonderstellen bij de Roemeens-Moldavische grens. Het Russische spoor kent een andere standaard dan het Europese, waardoor elke trein die de grens overschrijdt dit drie uur durende ritueel moet ondergaan.
De tentoonstelling vervolgt met kleurig plastic modellen van treintjes die tegenover elkaar aan de muur zijn bevestigd, en eveneens kleurig plastic modellen van flatgebouwen die iets verderop op de grond zijn uitgestald en begeleid worden door treurige videobeelden van sociale woningbouw in Roemenie uit de tijd van Ceausescu (Flattenwijken, 2001). Freek Drent en Stella van Voorst van Beest willen met hun werk misschien een uitspraak doen over een verloren gegaan sociaalideologisch gedachtegoed, maar zijn te specifiek in iets dat uiteindelijk heel algemeen is – want welke grote stad kent niet (de problematiek) van dit soort wijken? Interessanter in dit opzicht zijn de foto’s van Juul Hondius die situaties tonen van mensen die onderweg zijn. De situaties verwijzen naar asielzoekers of vluchtelingen die in afwachting van hun lot apathisch in een tussenstadium volstaan; tegelijkertijd zijn de foto’s zo zorgvuldig geregisseerd en uitgevoerd dat de esthetische kwaliteit nog net niet de overhand neemt. Hondius plaatst de beschouwer daarmee in een ongemakkelijke en uiterst dubbelzinnige positie.
Maar dat de geënsceneerde foto’s van Hondius tot de meest navrante van deze tentoonstelling behoren, is op zijn minst opmerkelijk. Want de werken van kunstenaars uit de voormalige Oostbloklanden zijn zeker niet alleen maar gericht op transformaties in het stedelijk landschap om hen heen. De sociaal-politieke vraagstukken die belangrijke kunstenaars als Boris Mikhailov (Oekraine) of Arturas Raila (Lithouwen) aan de orde stellen, ontbraken in de tentoonstelling volledig. Het heeft er dan ook alle schijn van dat Oponthoud op twee gedachten hinkt: internationale ontwikkelingen in de hedendaagse beeldende kunst te willen tonen, en tegelijkertijd Rotterdamse kunstenaars een podium bieden. Het lijkt alsof Sütö met haar laatste tentoonstelling een lans wil breken voor een meer internationaliserend programma voor de stadscollectie; maar ook daarvoor zou het interessant zijn te kijken naar hoe (internationale) kunstenaars in Rotterdam tijdelijk of stelselmatig hun steentje bijdragen aan het culturele klimaat van de stad.

^Nathalie Zonnenberg

Grachtengordelgehalte vs. begripsballetjeballetje
— Pluralisme onder vuur— 14 september, de Unie. Eerste R’damse cultuurdebat van dit seizoen. Een debat o.l.v. Liesbeth Levi, met Hans Maarten van den Brink, (nieuwe dir. van Witte de With) en Ad Verbrugge (filosoof en schrijver van ‘tijd van onbehagen’) Org: RKS

De avond was levendig van aard en fel van toon. Ik zat naast 2 magere leden in oud pak van Leefbaar Rotterdam, die zochten naar argumenten om moderne kunstinstellingen af te breken: Zo werd Ad s Matrix verhaal genoteerd (we doen alsof we zijn, maar in werkelijkheid zijn we niets) maar ook bij zijn te hoge grachtengordelgehalte van de cultuur  knikten ze naar elkaar (we hebben niet eens een grachtengordel). Toen Hans Maarten Ad het spelen van begripsballetjeballetje verweet, vertrokken ze. Ik stond in alles aan Hans Maartens zijde, mede omdat Ad in uiterlijk en toon zo'n weekdier is.

(misschien zijn monoloog in VPRO s Tegenlicht gezien? Nou dan).

Het debat* We weten steeds minder goed waar kunst over gaat, over kan/moet gaan, zeker in een stad als Rotterdam, waarbij de instituten steeds verder van hun omgeving af zijn gaan staan. Er is onvrede; bij de kunstenaar, de tentoonstellingsmaker, en bij de beleidsmaker. Wat kan kunst nu nog betekenen? Wat is de morele dimensie van cultuur? Kunnen we een visie ontwikkelen vanuit het culturele onbehagen? Begin vorige eeuw was het belang van kunst en van cultuur de beteugeling der driften, het heette beschaving. Nu is de samenleving een risico economie, vitaliteit wordt geput uit grensoverschrijdend gedrag en lustbevrediging, het maximaal uitleven van individuele driften is de basis. Hierdoor, maar ook onze nieuwe Europese identiteit en migratiestromen is de gemeenschap sociaal gefragmenteerd geraakt, en deze erosie is bron van het culturele onbehagen. Kan kunst/culturele bezieling, in esthetiek of het goede, niet als fatsoen, maar als een nieuwe liefde zijn? Binnen het kunst/cultuur circuit lijkt er voldoende engagement te bestaan, maar het discours is hermetisch. Wat te doen?

Hans Maarten van den Brink (HM) en Ad Verbrugge (AV) reageren.
HM De Rotterdamse gemeenschap staat in een gespannen verhouding met het museum: Niet cultuur maar veiligheid staat centraal. Kunst heeft de neiging netjes, leuk en gezellig te zijn. Politieke frictie maakt scherp, en scherpte is goed voor het cultureel klimaat. Vraag is wel: Is het benoemen van reëele problemen eigen aan de kunst?
AV Verlichting is een geloof in een seculiere samenleving, hoewel de verlichting niet redelijk gefundeerd is, bestaan mensenrechten niet zonder christendom.
HM Waar heb je het over? Ook zonder herkomst kan je beoordelen, spreek liever van wenselijke situaties. Vragen van goed en kwaad zijn onbegrijpelijk en belangrijk. Nieuwe moraal in de kunst kan je zoeken en niet vinden. Tussen dat wat is en wat kan zijn, daar reageert kunst op.
AV Het onbehagen, het niet thuis voelen ligt onder de alledaagse ellende.
HM Een onbehaaglijk gevoel is mij te te simpel, pessimisme is de grondhouding en optimisme een morele plicht.
AV En wat met het fenomeen terug naar kleinschalige? .
HM Stadslucht maakt vrij.
AV Vrijheid is herkend worden binnen een context, als je genegeerd wordt, is de wereld een vreemdeling. Het individu is altijd onderdeel van het geheel, en cultuur vloeit uit betrokkenheid voort.
HM De gemeenschap is op drift, het onmogelijk thuisvoelen is tragisch. We zullen de ander nooit kennen. Een gevoel van onherbergzaam onbehagen, van culturen die in tegenspraak zijn is eigen aan de stad. Het is eng is als gemeenschappen kleinschalige, eigen politieke regio s worden, die de ander uitsluiten. Herkomst wordt gebouwd op fabels. Gemeenschappen zijn niet te herstellen, omdat hart en kern niet bestaan. De ambivalentie tussen thuis/niet thuis is zijnsconditie van de wereldburger, De mythe van de kleinhuiselijke geborgenheid is tragisch. Geschiedenis is een verhaal en verhalen zijn belangrijk. Omgang is af te spreken, maar cultuur is fictie, is als het leven, is als de kunst. Als toegift gaf Ad een zijen sok lied van eigen makelij. Vragen stellen kon aan de bar. Hans Maarten liep echter meteen weg. (Ook groet hij niet, terwijl je dat in Rotterdam altijd zonder hiërarchie doet, is fout). Het weekdier bleef en kwam mij live  leuk en gevoelig voor, zo was ook op deze avond niets wat het scheen. Het bleek meer een strijd tussen filosoof en journalist te zijn geweest, en bij wie komt de kunstenaar dan beter tot zijn recht?
* Is een persoonlijke reconstructie.

^Marieke van der Lippe

Mia Adrésen, artist and fashion designer

Aan dit nummer werkten mee:
Sico Carlier, Jason Coburn, Nicoline van Harskamp, Arne Hendriks, Jan Vermeijden, Christophe Catsaros, Wil de Wit & Harmen de Hoop, Hans Aarsman, Nathalie Zonnenberg, Marieke van der Lippe, Rob Hamelijnck.


Melly Shum hates her job

Rather drunk returning from art school hangout de Witte Aap I notice it, Ken Lum’s piece on Witte de Withstraat is gone, replaced by something insignificant. Reminiscent of the moment when Jenny Holzer’s work:

change is valuable because it makes the oppressed be tyrants

was painted over in the
process of raising standards of retail space in Rotterdam’s innercity.

This column came about as Rob asked me to write on the local art scene for this leaflet around this time last year. The only sound response to his question seemed to me offering to take note of all my movements for him, in my continuing attempt to

escape the local

As much as I love the city I was born and raised in, a growing tendency of everyone with somewhat more than average ambition, elegance, perverse tastes or maybe intellect, leaving, giving up, or being chased away must be reckoned with lately.

free spaces

in Katendrecht for which no one has been found willing or capable to pay rent for years might form a challenge for adorable 20-somethings but could be perceived as repressive tolerance too, or as artists being appropriated as cosmetic gestures in a failed attempt to sell real estate around there. Let’s say the future for art is quite bleak in my eyes unless maybe one is totally into youth culture or the exploitation of such. Or could bleak be about creating new alliances, bond in unexpected ways?
A friend in New York remarked after reading FGA#1: Do you realise that the art of gossip and name dropping is looked down upon darling? True, people who’s name is dropped tend to hate this, others are uptight when their names aren’t listed in detail with their social views and other fetishes, so no one is happy. Comments on my FGA-writings repeatedly refer to either Michael Musto’s weekly column in the Village Voice, or Éric Dahan’s Nuits Blanches Monday mornings in Libération. Enormously flattering of course, I wouldn’t dare to make this comparison myself . These guys make a living gossiping away whereas FGA is a selfless service.

I like the idea that Éric Dahan attended the cinqetoilesluxe free Vodka and Champagne moment in Paris at the just opened, Murano Urban Resort, it didn’t get into Libération’s pages as it took place on a Sunday night....On to New York, where a few days later at a Candis Cayne soiree in Fire Island’s Pines, Michael Musto is there, he manages to mention her in that week’s Village Voice. So now after having dropped the names of these two

major name droppers

I will refrain from any more dropping, replacing all names of living persons in the following text by *****, so that it is perfectly clear that the whole thing is just about ME.

Trying to fly to NYC, huge delays, stuck at Heathrow, luggage lost not found, my mood betters substantially when I overhear this young girl who is about to go and make her maiden voyage on an aircraft, she is very serious and definite in explaining to her father that it is much more scary and dangerous when you have to sit at the back of the plane, love her kind of logic.

lover & confidante

and other stories of travel, religion and heartbreak (12”)
On my way to Fire Island where transatlanticaly operating influential curator ***** and rising American art star ***** have rented a beach house for the summer and invited me to come and stay for a while. Passing through NYC manage to see a few Chelsea shows before things go into summer/group show mode there. On the ferry it becomes clear we have to be aware of what we say in
public on the island too as the gawker people are aboard.

(combine www.artsjournal.com and www.gawker.com to keep track of NYC art scene & gossip)

The Island is positively boring, we see

dolphins

and one day there is shark alarm! Gallerist ***** recently bought a lovely house where we enjoy drinks with pornographer ***** among the guests until a jealous boyfriend forces our party to break up by pulling all electric fuses leaving only the swimming pool alight, nice drama. Architect ***** who has designed many a Chelsea gallery floorplan is a very charming guest at our house. Heading back for Europe I pass through NYC again and spend a few days. Walking home through Central Park to where I’m staying upper East, it happens to be Downtown-Queer-Singer-Songwriter ***** performing on summerstage, never heard this guy sing live, when better than unplanned this summer evening in the park. Later an interesting picture of a chest-hair-pattern on the wall of my artist friend *****’ downtown studio draws my attention, it’s a picture of this same Singer-Songwriter with nice sleazy reputation. A small party including composer ***** and Venezualan graphic designer *****, we visit lower East Side club Tonic where three legendary guitarists have teamed up for a strange clash of musical ego’s, do not manage to sit through the whole thing, late night Champagne and supper at an East Village sidewalk café. Unfortunately I happen to be in town early in the week and thus the Sculpture Center and PS1 where some of my friends have gotten their work included in group shows, are closed.

Fly from NYC to Brussels on the exact day adorable English art historian ***** launches his book

carnival of perception,

at inIVA in London, a selection of his articles from the last two decades. I have to TGV to Paris so miss this event. As Flaneur only a few days later I happily come across the book in a Parisian bookstore (when not near anything like bookstore culture there is www.iniva.org, for like £18 they’ll send you the nicely produced book)

La Cocotte’s clan are in Paris. La Cocotte being this French restaurant in Berlin where one wants to be seen. They cook and are a source of amused opinion on all the House of Shame fluffers and other Maedel MaegdeundKnechte haunting Berlin, like this we don’t even have to go all the way there. Later the party is crashed by a group of journalists with a shady reputation, they stifle conversation. American DJ ***** is stranded in Paris, missing her flight and gig in Nice, she receives us lying on a couch in Parisian DJ *****’ spacious apartment. Dinner with entrepreneur ***** and architect ***** challenges my poor French, can keep up listening but not talking.
Surprising mixture of people on sidewalk café in le Marais. Canadian visagist ***** now living in Milan, adorable stylist ***** of Swedish origin, a handsome couple from Berkeley, an Italian guy who I am told miraculously survived being violently attacked by a trick in his own apartment, it is the weekend before Paris will empty out of all ambition for a month, the bar we go to is decorated in bright red and still packed.
At *****’ gallery I see new works by Brit-Italo artist couple ***** & ***** who have portrayed themselves as crabs under the banner public places/pubic lice, so much for their fetishisation of the working classes, crabs are not
known to pass on anything lethal and the streets around their London home (street names are incorporated in the work) cannot be perceived as any more working class than le Marais neighborhood where the works are on display. In the basement self portraits by *****, already seen at the Whitney Biennial,
five people are shown, none of which the artist, self-portraiture as enticing façade. Cocktails at Batofar with Parisian jewelry maker *****, jewelry maker ***** from Toulouse and Dildo magazine journalist *****, the weather is lovely and we never even get onto the lightvessel. With the jewel making sisters eat oysters chez Wepler on place de Clichy, famous Parisian DJ ***** bikes over from the 3rd arrondissement and eventually novelist ***** joins us for dessert, impeccably dressed in ***** pinstripes, with his rabbit under his arm and the word MALADE inscribed in his décolleté. Next day step into French fashion designer *****’ gallery, a somewhat weak summer group show, a solo show by Porno and Pantyhose recycling artiste ***** is announced. She left her Rotterdam based gallery when that gallerist took a sabbatical. Out on the loose now charmingly ambitious teaming up with lovely left-wing entrepreneurial Parisienne. Fashion designer and illustrator ***** meets me at Palais Royal, kisses my legs bronzé and reads me quotes from Nietzsche in the shadows of the immaculately lined trees, the purpose of our meeting also to see the Schiaparelli show nearby where I love lots, especially war looks and

les boutons

de Jean Schlumberger. Later we look at some winter collections just arrived in stores around place des Victoires. In the flat where I live in Paris there is a shelf of beautifully produced monographs on photographers, classics from the last century, the kind of black and white treasures I looked at a lot while studying publicity in the Eighties. I rediscover enjoying to spend time with this kind of images during warm summer nights, keep leafing through two retrospective books, one on Hervé Guibert and one on George Platt Lynes. The first virtually unknown outside France and if at all usually for his writings. Guibert’s most famous portrait is probably Michel, of Michel Foucalt full-length, wearing a robe de chambre, flanked by lacquered doors, an image that recently, around the 20th birthday of Foucault’s death, resurfaced in several publications. Fascinated by the sad endings of the relatively short lives of the two mentioned photographers, both dying in dramatic circumstances around the age of 40. At some point I look at the books again and find what I am looking for, in both of them a portrait of Henri Cartier Bresson is included. An early Nineteenthirties one by George Platt Lynes and a late Seventies portrait by Hervé Guibert. From super-fresh innocence to wise and gracefully-aged. Henri Cartier Bresson easily surviving both of them of course intrigues, hìs death is announced a week later.

Lunch in Antwerp with fashion designer ***** who is about to move to Italy on a job, we see the Goddess show which has travelled from New York’s Metropolitan Museum to the MoMu.

To escape flat & computer one afternoon in Rotterdam I meet up with Japanese graphic designer ***** in Boijmans to see a collection of German drawings, a dark trip to late medieval woods, a man with a barrel on his back with a man sitting on top of the barrel. A shame there isn’t a show with let’s say, 3.5 million Euro worth of contemporary drawings alongside this show...
Coincidentally a show of works by faded Seventies rock star ***** opens that evening, her ground zero drawings are rather appalling....might there be a hidden agenda here?...has Boijmans been persuaded to take this show if it wants to welcome a fabulous Warhol retrospective under it’s roof later? from the Andy Warhol foundation who have produced this? Curator ***** apparently is so exhausted from draping some

frocks

by Belgian fashion designer ***** who endlessly repeats the period sounds of this faded Seventies rock star at catwalk shows and in her extremely tasteful and pleasant flagship store in Antwerp so that you pity the staff there, he fails to recognise and or acknowledge me once more.

With the name Adolf Loos the Chabot museum gets free publicity in lifestyle magazines. Their show on Haus Müller is an insult to an informed public, the whole thing is not more then framed posters documenting the restoration of the Haus, probably an interesting footnote if you are at the house in Prague, but far from evocative if you are not, a dvd which probably is interesting projected with an unmatching video beam, instant headache. Positively thinking, back home I dig out Sunschrift 196, a translation of Oikos, da Loos a Wittgenstein by ***** & *****, proves a nice

re-read

As antidote see a serious, intelligent show in Brussels from the Vitra Design museum on Marcel Breuer’s œvre.

Photographer ***** calls me to go and see former Gabber DJ ***** perform at a pub nearby, the guy is brilliant, it is said he hardly performs these days, splendid isolation in a suburban studio, the might gain a lot with a context more perverse, afterwards my company of Photographer ***** and Psychiatrist ***** take the DJ’s name literal and by the key, and lure me into lowdown nightclub with the kind of bad music seemingly de rigeur in Rotterdam. Can’t decide if it is fetishisation of the working classes on their part or just ‘giving in’, it certainly doesn’t do justice to the brilliance of the performance the night started of with.

Graphic designer ***** & publisher ***** are off to NYC where artist couple ***** & ***** have a foot in the door at surviving downtown not for profit organisation Art in General. It seems a challenge to work for a space which is so out of the limelight (even the New Museum has now moved away from that area to temporary Chelsea premises) experiments maybe find an unexpected venue now below Canal. There is talk of a possibility to fly me in...soon however I am told that the political/financial situation concerning the arts in Rotterdam is changing rapidly, no budget for this to be found, Piet Mondriaan’s lofts are booked up etc. saves me jet lag and two long sits

crammed in economy seats

^Sico Carlier, het Zwarte Pad, Scheveningen, early September 2004

Colophon
Fucking Good Art HQ – Rotterdam | Berlin | Zurich
Artists/editors – Robert Hamelijnck and Nienke Terpsma
Collective – always working with a changing collective of makers and thinkers

Fucking Good Art is a travelling artists’ magazine or editorial project for research in-and-through art by Dutch artists and non-academic free-style researchers Robert Hamelijnck and Nienke Terpsma.

Fields of interest are: oral history, anthropology, documentary, investigative art and journalism, counter- and subcultures, anarchism and resistance, DIY self-organisation and DIT do-it-together strategies, and models outside the art market.

The first issue was published in December 2003.
English translation and copy editing – Gerard Forde
Webdesign – catalogtree.net
Co-publishers – Fucking Good Art, edition Fink (Zurich), post editions (Rotterdam), and NERO (Rome)
Distribution – MOTTO and Idea Books
Available in bookshops around the world and via our website

^